Oltinchi Salb yurishi (1228–1229)

Oltinchi Salb yurishi (1228–1229) — bu yurish avvalgi yurishlardan tubdan farq qiladi, chunki u asosan diplomatik yo‘l bilan olib borilgan va jang qilinmasdan Quddus qaytarib olingan yagona salb yurish hisoblanadi.

📅 Davri:

1228–1229-yillar

🧑‍⚖️ Yetakchi:

• Fridrix II — Muqaddas Rim Imperiyasi imperatori (Germaniyaning qudratli hukmdori), yurishni diplomatik yo‘l bilan olib bordi.

🎯 Maqsad:

• Quddusni yana nasroniylar nazoratiga olish.

🗺 Asosiy voqealar:

1. Fridrix II ning kechikkan yurishi:

• U dastlab 1227-yilda yurishni boshlashi kerak edi, lekin kasalligi sababli kechikdi.

• Papa Gregoriy IX unga qarshi chiqqan va uni la’natlab, cherkovdan chiqargan (afor qilgan).

2. Diplomatik yondashuv:

• 1228-yilda Fridrix Quddus tomon yo‘l oldi, lekin katta harbiy kuchsiz edi.

• U musulmon sultoni Al-Kamil (Salohiddin Ayyubiy avlodi) bilan muzokara olib bordi.

• Al-Kamil Quddusni nasroniylarga urushsiz, diplomatik bitim asosida topshirdi.

3. Quddusning qaytarilishi:

• 1229-yil 18-fevralda Fridrix II Quddusga kirdi va o‘zini shoh deb e’lon qildi.

• Shahar 10 yilga nasroniylar qo‘liga o‘tdi, ammo musulmonlar uchun Masjid al-Aqso kabi muqaddas joylar ochiq qolgan.

🤝 Bitim tafsilotlari:

• Quddus, Baytlahm va Nablus — salbchilarga berildi.

• Masjidlar va musulmon ibodat joylari — musulmonlar ixtiyorida qoldi.

• 10 yillik tinchlik kelishuvi tuzildi (hudna).

⚔️ Urushlarsiz g‘alaba

Bu yurish tarixda jangsiz Quddusni egallagan yagona Salb yurishi sifatida ajralib turadi.

🔚 Natija:

• Nasroniylar Quddusni diplomatik yo‘l bilan oldi.

• Fridrix II G‘arbda Papaga qarshi chiqqani uchun tanqid qilinsa ham, amaliy jihatdan maqsadga erishdi.

• 1244-yilga kelib Quddus yana musulmonlar qo‘liga o‘tdi.

Albatta! Quyida Oltinchi Salb yurishi (1228–1229) haqida batafsil ma'lumot, xarita, asosiy shaxslar va voqealar ketma-ketligi bilan tanishishingiz mumkin.​

🗺️ Oltinchi Salb yurishi xaritasi

Oltinchi Salb yurishi xaritasi salbchilar harakat yo‘nalishlarini, asosiy jang maydonlarini va ishtirok etgan hududlarni ko‘rsatadi. Bu xaritada salbchilar Yevropadan Yaqin Sharqqa bo‘lgan yurishlari, Damyetta va Qohira atrofidagi harakatlari tasvirlangan.​

👤 Asosiy shaxslar

Nasroniylar (Salbchilar):

• Fridrix II – Muqaddas Rim Imperatori va Sitsiliya qiroli, yurishning asosiy yetakchisi.

• Hermann von Salza – Tevton ritsarlari ordeni ustasi, Fridrixning yaqin maslahatchisi.

• Petrus des Roches – Vintchester episkopi, yurishda muhim rol o‘ynagan.

• Uilyam Briwere – Ekseter episkopi, yurishda ishtirok etgan.

Musulmonlar (Ayyubiylar sulolasi):

• Al-Kamil – Misr sultoni, Fridrix II bilan muzokaralar olib borgan.

• Fakhr ad-Din ibn as-Shaikh – Al-Kamilning elchisi, muzokaralarda ishtirok etgan.

📅 Asosiy voqealar ketma-ketligi

• 1227-yil sentabr: Fridrix II yurishni boshlashga tayyorlanadi, ammo kasalligi sababli kechikadi va Papa Gregoriy IX tomonidan afor qilinadi.

• 1228-yil iyun: Fridrix II nihoyat yurishni boshlaydi va Kiprga yetib boradi.

• 1228-yil sentabr: Fridrix II Akra shahriga yetib keladi.

• 1229-yil 18-fevral: Fridrix II va Al-Kamil o‘rtasida Yaffa shartnomasi imzolanadi, unga ko‘ra Quddus, Baytlahm va Nablus nasroniylar nazoratiga o‘tadi.

• 1229-yil 17-mart: Fridrix II Quddusga kiradi va o‘zini Quddus qiroli deb e’lon qiladi.

• 1229-yil 1-may: Fridrix II Quddusdan chiqib ketadi va Yevropaga qaytadi.

📜 Yurishning natijalari

• Diplomatik muvaffaqiyat: Quddus jang qilinmasdan nasroniylar nazoratiga o‘tdi.

• Papa bilan ziddiyat: Fridrix II afor qilingan holatda yurishni olib bordi, bu esa Papa bilan munosabatlarni yomonlashtirdi.

• Qisqa muddatli nazorat: Quddus nasroniylar qo‘lida uzoq vaqt qolmadi; 1244-yilda yana musulmonlar tomonidan qaytarib olindi.