Ikkinchi salb yurishi (1147–1149) haqida to‘liq va tushunarli ma’lumot beraman

🛡 Ikkinchi Salb Yurishi (1147–1149)

📍 Umumiy ma’lumot:

• Davri: 1147–1149-yillar

• Sababi: Usmonli musulmonlar tomonidan Salbchilar davlatlaridan biri bo‘lgan Edessa knyazligi (qurilgan 1098-yilda) 1144-yilda Zangi tomonidan bosib olinishi.

• Tashabbuskor: Rim papasi Evgene III

• Shiori: “Muqaddas yerlarni yana ozod qilish”

⚠️ Salb yurishining sabablari:

1. 1144-yilda Edessaning qulashi — Salb yurishlar natijasida tashkil topgan ilk nasroniy davlatlardan biri edi.

2. Musulmon kuchlarining birlashishi: Imodiddin Zangi Saljuq davlati nomidan jang qilgan va musulmonlar birligining ramziga aylangan.

3. Yevropadagi diniy ruhiy kayfiyat: Papa va cherkov rahbarlari Edessa qulashini “imonga qarshi xiyonat” deb baholab, harbiy javob berishni lozim topdilar.

🚩 Asosiy ishtirokchilar:

G‘arbiy Yevropa salbchilari:

• Fransiya qiroli Lui VII (Louis VII)

• Muqaddas Rim imperatori Konrad III

• Ko‘plab fransuz va nemis ritsarlari

Musulmon yetakchilar:

• Imodiddin Zangi (Edessani qo‘lga kiritgan, 1146-yilda vafot etgan)

• Nuriddin Zangi (o‘g‘li, Damashq va Halab hokimi, salbchilarga qarshi muhim yetakchi)

⚔️ Asosiy voqealar:

1. Yevropadan yurish boshlanishi:

• 1147-yilda nemis va fransuz qo‘shinlari alohida-alohida yo‘lga chiqdi.

• Ko‘plab logistika muammolari, ocharchilik va mahalliy aholi bilan to‘qnashuvlar kuzatildi.

2. Kichik Osiyoda mag‘lubiyat:

• Dorileya jangi (1147) — Konrad III qo‘shini Saljuq turklari tomonidan qattiq tor-mor qilindi.

• Fransuzlar ham bu hududda katta yo‘qotishlarga uchradi.

3. Damashq qamalining muvaffaqiyatsizligi (1148):

• Salbchilar birlashib Damashq shahrini qamal qilishga harakat qilishdi, ammo:

  • Mahalliy musulmonlar kuchli qarshilik ko‘rsatdi.

  • Salbchilar ichida kelishmovchiliklar yuzaga keldi.

  • Qamal bekor qilindi va yurish mag‘lubiyat bilan yakunlandi.

❌ Natijalari:

• To‘liq muvaffaqiyatsizlik: Edessa qayta olinmadi, Damashqni ham egallab bo‘lmadi.

• Musulmonlarning pozitsiyasi mustahkamlandi.

• Yevropada salb yurishlariga bo‘lgan ishonch pasaydi.

• Nuriddin Zangi nufuzi ortdi va bu Salohiddin Ayyubiy (keyinchalik mashhur bo‘lgan sarkarda) uchun zamin hozirladi.

🧭 Tarixiy ahamiyati:

• Salb yurishlar tarixidagi ilk yirik muvaffaqiyatsizlik.

• G‘arbiy Yevropa monarxlari ilk bor shaxsan yurishda qatnashdi.

• Bu yurish musulmon dunyosining siyosiy jihatdan birlashuviga sabab bo‘ldi.