Ayn Jalut jangi (1260-yil) haqida to‘liq malumot juda muhim

📍 Jang haqida umumiy ma’lumot:

• Jang nomi: Ayn Jalut jangi

• Sana: 3-sentabr, 1260-yil

• Joylashuvi: Falastin hududidagi Ayn Jalut vodiysi (hozirgi Isroil hududida)

• Tomonlar:

  • Mamluklar sultonligi (Misr): Sulton Sayf ad-Din Qutuz va general Baybars boshchiligida.

  • Mo‘g‘ullar: Kitbuqa Noyon boshchiligida, Xulagu xonning vakili.

  • ⚔️ Jang sabablari:

    1. Mo‘g‘ul istilolari: 13-asrda Chinggisxon avlodlari Osiyo va Yaqin Sharqda katta hududlarni zabt etayotgan edi. 1258-yilda Bag‘dodni bosib olib, Abbosiy xalifaligiga barham berishdi.

    2. Siyosiy bo‘shliq: Abbosiylar qulagach, musulmon dunyosida rahbarlik bo‘sh qoldi. Mo‘g‘ullar Suriya va Misrni ham bosib olishga urinayotgan edi.

    3. Xulagu xonning yurishi: Xulagu o‘z qo‘shinlari bilan Suriya va Damashqni zabt etdi. Misrga tahdid ostida ultimatum yuborildi.

    4. Qutuzning qarori: Mamluk sultoni Qutuz mo‘g‘ullar tahdidiga bo‘ysunmasdan, harbiy qarshi hujum qilishga qaror qildi.

    ---

    🛡 Jangning borishi:

    • Mo‘g‘ul armiyasi: Xulagu xon Yaqin Sharqdan asosiy qo‘shinining katta qismini olib, Mo‘g‘ulistonga qaytgan. U o‘rniga Kitbuqa ozroq qo‘shin bilan qoldirilgan.

    • Mamluklar strategiyasi: Baybars boshchiligidagi Mamluk kuchlari mo‘g‘ullarni Ayn Jalutda tuzoqqa tortdi. Ular o‘zlarini chekinayotganday ko‘rsatib, mo‘g‘ullarni tor vodiyga jalb qilishdi.

    • Hal qiluvchi urinish: Mamluklar orqadan hujum qilib, Kitbuqaning qo‘shinini qurshab oldi. Kitbuqa asirga olinib, qatl qilindi.

    • Mo‘g‘ullar mag‘lub bo‘ldi.

    ---

    🏆 Natijalari:

    • Mo‘g‘ullar to‘xtatildi: Bu jang mo‘g‘ullarni Yaqin Sharqda birinchi marta jiddiy mag‘lubiyatga uchratdi.

    • Islom dunyosining saqlanishi: Agar bu jangda mo‘g‘ullar g‘alaba qilganida, butun musulmon dunyosi (jumladan Misr, Makka, Madina) xavf ostida qolishi mumkin edi.

    • Mamluklarning nufuzi oshdi: Qutuz va Baybars islom olamida qahramon sifatida qaraladigan bo‘ldi.

    • Baybars sulton bo‘ldi: Jangdan ko‘p o‘tmay Qutuz o‘ldirildi va Baybars Mamluk sultoni bo‘ldi (u keyinchalik kuchli davlat asoschilaridan biri bo‘ldi).

    ---

    🧭 Tarixiy ahamiyati:

    • Bu jang “mo‘g‘ullarni mag‘lub etish mumkin” degan tasavvur paydo qilgan ilk jangdir.

    • Islom tarixidagi eng muhim harbiy g‘alabalardan biri sifatida qaraladi.

    • Harbiy taktika va siyosiy strategiya jihatidan o‘rganiladi (ayniqsa Mamluklarning mohir rejalari).

    • Ayn Jalut jangining xaritasi 
    • Jangning strategik joylashuvi va tomonlarning harakatlari haqida batafsil ma’lumot olish uchun quyidagi xaritani ko‘rib chiqishingiz mumkin:
    • Ushbu xarita jangga olib kelgan harbiy yurishlarni, tomonlarning harakatlarini va jang joylashuvini ko‘rsatadi